దైవమార్గంలో ఖర్చు చేసేందుకు నా వద్ద ఒక్క పైసా లేదని, నేను ఏవిధంగా పుణ్యకార్యాలు చేసేదని ప్రవక్త (స)ను అడగ్గా ఆయన (స) ‘‘నీవు మంచిని గురించి ఆజ్ఞాపించు, చెడును నివారించు లేదా అజ్ఞానికి జ్ఞానాన్ని ప్రసాదించు లేదా బాధితునికి సహాయపడు లేదా మార్గమధ్యంలో పడివున్న హానికర వస్తువును దూరం చెయ్యి’’ అన్నారు. ఇంకా చెవిటివానికి వినిపించడం, అవిటివానికి సహకరించడం, గ్రుడ్డివానికి దారిచూపించడం, జంతువు దాహం తీర్చటం,ఆకలితో వున్నవానికి అన్నం పెట్టడం, మొక్కను నాటడం – అవన్నీ ఆరాధనలే.
ఇస్లాంలో ఆరాధన ఉద్దేశ్యం చాలా విస్తృతమైనది. నమాజ్, రోజా, జకాత్, హజ్‌లతోపాటు నిత్యజీవితంలో ఆచరించబడే ఆచరణలు కూడా ఆరాధనలో భాగమేనని ప్రకటించింది. మనిషి తన స్వప్రయోజనంకోసం, ఇతరుల మంచికోసం ఆచరణలు చేస్తాడు. ఈ ఆచరణలు చిత్తశుద్ధితో దైవప్రసన్నతకోసం, దైవ సామీప్యాన్ని పొందే సంకల్పంతో చేస్తే, అవి చిన్న ఆచరణలైనా కొండంత పుణ్యాన్ని కూడపెడతాయి. సామూహిక ప్రయోజనం చేకూర్చే ప్రతి ఆచరణను ఇస్లాం ఉత్తమ ఆదరణ అని పేర్కొంది.
కష్టాలలో ఉన్నవారిని ఆదుకోవడం, బాధితులకు సహకరించడం, యాచకునికి సహాయం చేయడం, నిరాశ్రయునికి ఆశ్రయం కల్పించడం, నిరక్షరాస్యునికి అక్షరబోధన చెయ్యడం, దారిలో ఉన్న ప్రమాదభరిత వస్తువును ఏరిపారవేయడం, సోదరునితోను, పొరుగువానితోను ఆప్యాయంగా పలకరించడం, కన్నవారిని అంటే తల్లిదండ్రులను ప్రేమగా చూడటం… మొదలైనవన్నీ ఆరాధనకు మారురూపాలే.
దైవమార్గంలో ఖర్చు చేసేందుకు నా వద్ద ఒక్క పైసా లేదని, నేను ఏవిధంగా పుణ్యకార్యాలు చేసేదని ప్రవక్త (స)ను అడగ్గా ఆయన (స) ‘‘నీవు మంచిని గురించి ఆజ్ఞాపించు, చెడును నివారించు లేదా అజ్ఞానికి జ్ఞానాన్ని ప్రసాదించు లేదా బాధితునికి సహాయపడు లేదా మార్గమధ్యంలో పడివున్న హానికర వస్తువును దూరం చెయ్యి’’ అన్నారు. ఇంకా చెవిటివానికి వినిపించడం, అవిటివానికి సహకరించడం, గ్రుడ్డివానికి దారిచూపించడం, జంతువు దాహం తీర్చటం,ఆకలితో వున్నవానికి అన్నం పెట్టడం, మొక్కను నాటడం – అవన్నీ ఆరాధనలే.
ఇస్లామీయ ఆరాధనల అసలు లక్ష్యం – ఆత్మసంస్కరణ, ఆత్మప్రక్షాళన. ఈ శిక్షణ, సంస్కరణల ద్వారా మనిషి దైవసామీప్యానికి చేరుకుంటాడు. ఉదాహరణకు ‘రోజా’ను తీసుకున్నట్లయితే – దైవాదేశమైన రోజాను పాటించి దైవవిధేయతను ఉపవాసి చాటుకున్నాడు. ఆ దైవాదేశమెలాంటిదైనా, ఎంతటి కష్టతరమైనదైనా విశ్వాసి దాన్ని పాటించి సంపూర్ణ దైవవిధేయతను చాటుకుంటాడు. ‘ఆరాధనల అసలు పరమార్థం – ఆత్మసంస్కరణ, ఆత్మప్రక్షాళన’